Trong lịch sử Việt Nam từng chứng kiến các trận bão lụt khủng khiếp xảy ra vào các năm Giáp Thìn, khiến số lượng lớn người thiệt mạng. Dưới đây là tổng hợp thông tin về các trận siêu bão lũ năm Giáp Thìn 1904, 1964, 2024 với chu kỳ 60 năm.
Nội dung chính
Cơn bão năm Giáp Thìn 1904 tại miền Nam
Trận bão năm Giáp Thìn 1904 được xem là trận cuồng phong mạnh nhất từng đổ bộ vào Sài Gòn và miền Nam khiến khoảng 10.000-12.000 người chết, thiệt hại tài sản tương đương hơn 1.000 tỷ đồng ngày nay, theo Vnexpress.
Cơn bão năm 1904 lớn đến độ đã đi vào những câu thơ ca dân gian truyền miệng của người dân Nam Bộ.
“Bến Thành nóc chợ cũng bay
Đèn khí nó ngã nằm ngay cùng đường…”
“Thình lình một trận bão thinh không
Nước lụt năm rồng gặp tháng rồng
Giông thổi trốc cây, chim khiếp vía
Đất bằng nổi sóng, chúng kinh hồn”
Địa bàn chịu ảnh hưởng của cơn bão năm Giáp Thìn 1904 hầu như khắp Nam Bộ, sang tận Campuchia. Các tỉnh bị thiệt hại nặng nề nhất Gò Công, Mỹ Tho (Tiền Giang); Tân An (Long An); Chợ Lớn, Gia Định (TP HCM) và dọc theo vùng duyên hải. Nhiều làng ở gần bờ biển đã bị một hải lưu cao đến 3,5 mét cuốn đi mất.
Tờ Nam Kỳ tuần báo năm 1944 có bài viết Trận bão năm Thìn mô tả khá chi tiết về cơn bão diễn ra vào ngày Chủ Nhật 1/5/1904 trên đất Sài Gòn xưa.
Sáng 1/5/1904, suốt từ sáng đến trưa trời Sài Gòn mưa lâm râm. Đến đầu giờ chiều gió bắt đầu thổi mạnh và đến 15h gió càng dữ dội hơn. Người dân Sài Gòn cứ ngỡ là trời dông lớn chứ không ai nghĩ đến bão lụt. Xe ngựa, xe kéo, khách bộ hành kiếm chỗ trú ẩn hoặc chạy về nhà, đường sá vắng tanh. Mới 16h chiều, trời đã tối sầm, điện bị cúp. Ở các nhà hàng, quán cơm, người ta phải đốt đèn cầy hoặc đèn dầu nhưng gió mạnh khiến đèn liên tục bị tắt.
Đến 17h chiều, trận dông mưa mới thật kịch liệt cực điểm. Dông gió tung rớt mái nhà, đốn ngã cây cối, đứt mất dây điện và dây thép, nhận chìm tàu ghe, cột đèn hay cột dây thép xiêu ngã liệt địa. Đường sá vắng teo không người lai vãng, tiếng dông mưa thổi ào ào như trời than đất thở.
Dọc theo sông Sài Gòn, tàu, sà lan, ghe tam bản, ghe chài, ghe lồng đứt dây, trôi ra giữa sông bị sóng gió đánh ập, va đập nhau mà chìm. Đến 19h, các tàu lớn Canebière, Adour và Hop Sang bị sóng đẩy lên bờ nằm ngả nghiêng. Chiếc Patroclus đang đậu ở Thủ Thiêm đứt dây neo, chạy ra giữa sông đụng chìm 4 chiếc ghe chở đá, đâm thủng một chiếc ghe chài chở lúa, nhận chìm khoảng một chục chiếc tam bản trước khi chìm xuống bến Nhà Rồng.
Chỉ riêng các ghe chở lúa, chở dầu, chở hàng hóa có đến 43 chiếc bị chìm trong đêm đó. Từ 22h, trời đã bớt dông nhưng mưa vẫn ào ào như trút suốt cả đêm. Đến sáng hôm sau, người ta thống kê có hơn 900 cây lớn tróc gốc nằm ngổn ngang trên các con đường Sài Gòn, lá cây rụng lấp cả đường đi. Nhà lá bay tứ tung khắp nơi, phủ dầy mặt đường, có chỗ lên đến 2 mét. Trong chợ, các thớt thịt ngã đổ chất đống lên nhau.
Sau đó, báo L’Opinion và Le Courrier de Saigon tường trình về trận bão này:
“Dọc theo đường xe lửa chạy dựa theo mé sông từ Sài Gòn vô Chợ Lớn (tuyến xe lửa Sài Gòn – Mỹ Tho), có một cái vòi rồng trên trời thò xuống làm đổ ngã một toa xe, giật đứt mái nhà ở đềpô xe lửa và đè nhẹp cả một cái nhà lá khác. Cách đó mươi thước, cái vòi rồng ấy hốt một người nam đem tuốt lên không trung rồi khiêng đại xuống mặt đất. Khi thiên hạ chạy đến toan cứu kẻ vô phước thì người ta thấy thân hình anh ta đã dẹp đép…”.
Nhà chức trách thời đó thống kê, riêng tại Sài Gòn cơn bão năm Giáp Thìn 1904 đã làm chết hơn 3.000 người. Ngoài ra, hầu hết các tỉnh ở Nam Bộ đều bị ảnh hưởng. Trong đó, thiệt hại nặng nề nhất là Gò Công và vùng phụ cận với trên 60% nhà bị sập đổ, 5.000 người chết trôi ở các làng ven biển, 80% gia súc bị chết… Còn theo dân gian, truyền miệng qua thơ, vè thì số người chết khoảng “một muôn hai” (tức khoảng 12.000 người).
Bão lụt năm GIáp Thìn 1964 tại miền Trung
Theo ghi chép lịch sử, vào đầu tháng 11/1964, một trận lụt lịch sử đã diễn ra, gây thiệt hại lớn về tài sản và tính mạng cho nhân dân các xã, thôn dọc hai bên sông Thu Bồn, Vu Gia.
Cả tỉnh có hàng vạn nhà cửa bị cuốn trôi, hàng nghìn người chết, hàng nghìn héc ta ruộng đất bị bồi lấp và thiệt hại lớn về tài sản hoa màu. Đại Lộc, Quế Sơn (gồm cả huyện Nông Sơn hiện nay), Điện Bàn, Duy Xuyên… là những địa phương bị thiệt hại nặng nề.
Thiệt hại nặng nhất là các xã Lộc Quý, Lộc Sơn, Lộc Phước, Lộc Hòa, Lộc Vĩnh. Tại huyện Quế Sơn, các thôn An Toàn (xã Hiệp Thuận), Bình Kiều (nay thuộc xã Hiệp Hòa, huyện Hiệp Đức), Thạch Bích bị trôi toàn bộ nhà cửa, tài sản, hoa màu, 5.000 người chết và mất tích.
Làng Đông An nằm nơi thượng nguồn sông Thu Bồn (xã Ninh Phước, huyện Nông Sơn, Quảng Nam) từng hứng chịu trận lụt nghìn năm hiếm gặp. Chỉ trong một đêm, gần 1.500 dân làng Đông An bị lụt nhấn chìm, chỉ có 19 người sống sót.
Nhân chứng kể lại, năm ấy, tỉnh Quảng Nam trải qua cơn đại hạn chưa từng thấy. Cả năm trời không có một giọt mưa. Mực nước sông Thu Bồn xuống thấp chưa từng thấy. Cây lúa chết trên đồng, trâu bò ốm yếu… Cuộc sống người dân vô cùng khốn khổ.
Mùa mưa năm đó đến trễ, mưa trắng trời, mưa như trút nước đến nỗi người đứng gần còn không nhận ra mặt nhau.
Chiều mùng 6/10 (âm lịch), nước sông Thu Bồn bắt đầu dâng cao. Bà con trong làng vội đưa nhau lên chỗ cao nhất để tránh trú. Thế nhưng, nước đâu đổ xuống như thác. Tất cả các ngôi nhà trong làng đều bị nước cuốn trôi. Hàng trăm người bị dòng lũ dữ cuốn đi…
Tiếng kêu la thảm thiết vang lên khắp nơi trong màn đêm. Cả làng Đông An biến thành ngôi làng “chết”.
Hồi ký “Dấu ấn thời gian” có đoạn nói về trận lụt lịch sử này:
“Mưa. Trời mưa không ngớt, mỗi ngày càng mưa nặng hạt hơn, kéo dài 9, 10 ngày liền. Nước cuồn cuộn đổ về các sông suối, tràn ngập các xóm làng. Có những thôn chỉ còn thấy thấp thỏm một vài ngọn tre trên mặt nước. Dọc vùng ranh và dọc các suối lớn sâu trong núi, một số núi lở vùi lấp nhiều kho tàng của cách mạng và một số thôn của đồng bào. Cả tỉnh có đến trên một vạn ngôi nhà bị nước cuốn trôi, gần 10 nghìn người chết, hàng nghìn héc ta ruộng bị cát vùi lấp và thiệt hại vô số tài sản, hoa màu, gia súc”.
Đại tướng Chu Huy Mân chứng kiến trận lụt này đã ghi lại những thiệt hại nặng nề của lực lượng vũ trang: “Núi sạt lở từng mảng kéo theo một số buôn làng của đồng bào dân tộc và một số bệnh xá, cơ quan, đơn vị. Riêng bộ đội đã có 70 cán bộ, chiến sĩ bị vùi lấp… Trận lụt đã gây ra nạn đói nghiêm trọng, đe dọa khắp vùng ven biển miền Trung”.
Siêu bão năm Giáp Thìn 2024 tại miền Bắc
Chuyên gia cho rằng, Yagi là siêu bão có “cường độ mạnh nhất trong khoảng 30 năm qua tại Việt Nam”, với sức gió cấp 16, giật trên cấp 17 – mức cao nhất, có khả năng đánh đắm tàu thuyền trọng tải lớn.
Bão Yagi (bão số 3) và hoàn lưu sau bão, các vụ sập cầu, lở đất khiến 58 người tử vong, 40 người mất tích, chưa tính số người bị thương các mức độ khác nhau, theo thống kê sơ bộ.
Bầu trời Nghệ An chuyển sang màu tím trước bão Yagi
Sau khi xuất hiện mây đen với hình thù kỳ quặc bao phủ TP Vinh lúc sáng sớm, chiều 6/9, tại huyện Tương Dương (Nghệ An), bầu trời bất ngờ chuyển sang màu tím.
“Hiện tượng kỳ lạ này xuất hiện trên bầu trời xã Yên Tĩnh lúc 18h chiều nay, sau đó trời đổ mưa”, Chủ tịch UBND huyện Tương Dương nói với báo Zing News.
TinHN sẽ tiếp tục cập nhật tình hình của siêu bão Giáp Thìn 2024 tại đây.
Chu kỳ 60 năm là gì?
Chu kỳ 60 năm, hay còn gọi là chu kỳ Lục Thập Hoa Giáp, là một hệ thống tính thời gian trong truyền thống Á Đông, bao gồm 60 tổ hợp được tạo thành từ 10 Thiên Can và 12 Địa Chi.
Sự kết hợp này diễn ra theo một chuỗi xoay vòng. Mỗi năm sẽ được gán một tổ hợp Thiên Can và Địa Chi khác nhau, và phải sau 60 năm, cùng một tổ hợp mới xuất hiện trở lại. Ví dụ: năm Giáp Thìn chỉ xuất hiện một lần trong mỗi chu kỳ 60 năm.
Chu kỳ này không chỉ được dùng trong lịch cổ truyền để tính năm, mà còn được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác như tử vi, phong thủy, và các phép tính truyền thống.
Cập nhật tình hình lũ lụt sau bão số 3
Đêm 9-9, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, ký ban hành bản tin lũ đặc biệt lớn trên sông Thao (sông Hồng) và tin lũ khẩn cấp trên các sông ở Bắc Bộ.
Cách tốt nhất để thoát hiểm trong thiên tai thảm họa
Dưới đây là một số chia sẻ về biện pháp tốt nhất để thoát hiểm trong các thiên tai thảm họa có thể xảy ra trong năm 2024.